W dniu 26 marca 2020 r. nastąpiło wznowienie prac Konwersatorium „O lepszą Polskę” powołanego z inicjatywy Polskiego Lobby Przemysłowego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego. Jego celem jest opracowanie nowego Raportu o globalnym kryzysie finansowo-gospodarczym (poprzedni Raport dotyczący kryzysu, który wybuchł w 2008 roku, powstał w 2010 roku i opublikowany  został w 2011 roku, natomiast jego druga część została opracowana w 2012 roku. Obie części są zamieszczone na stronach internetowych Polskiego Lobby Przemysłowego – www.plp.info.pl).

Celem obecnego raportu jest diagnoza i prognoza obecnego kryzysu finansowo-gospodarczego zdeterminowanego w dużej mierze przez pandemię koronawirusa. Zdaniem wielu ekonomistów poprzedni globalny kryzys, który wybuchł w 2008 roku, został jedynie zażegnany i do dnia dzisiejszego nie zlikwidowano jego strukturalnych przyczyń. Stąd też spodziewano się jego ponownego wystąpienia, a pandemia koronowirusa wraz z jej gospodarczymi, społecznymi i zdrowotnymi skutkami, spowodowała jego nawrót i przyczyniła się do jego pogłębienia.

Wprowadzone w walce z pandemią koronawirusa obostrzenia w stosunku do większości podmiotów gospodarczych uruchomiły bowiem negatywne dla nich procesy. W pierwszej kolejności dotknęły firmy usługowe, galerie handlowe, a także instytucje kultury, które na dłuższy czas musiały zawiesić swoją działalność, przy jednoczesnym skierowaniu pracowników na urlopy lub ich zwolnieniu. Ponieważ gospodarka jest systemem naczyń połączonych, stąd działania te dotknęły także firmy produkcyjne i transportowe zaopatrujące te podmioty. Nagle znacznie spadł popyt na wiele usług i artykułów, co pogłębiło zmniejszenie siły nabywczej społeczeństwa. Te zjawiska wywołały recesję w kraju i wzrost bezrobocia, którego wielkość i czas trwania trudno w obecnej chwili ocenić. Do tego dochodzi rozwinięta w warunkach globalizacji współzależność między gospodarkami różnych państw będąca rezultatem łańcuchów kooperacyjnych i międzynarodowych relacji handlowych oraz bardzo zliberalizowanych przepływów finansowych. To wszystko spowodowało, że kryzys gospodarczy rozprzestrzenił się i dotknął wiele państw, które również ogarnęła recesja.

Obecny kryzys wyzwolił procesy zmian, które będą na siebie oddziaływać i wzajemnie się wzmacniać. Nie oznacza to zmian gwałtownych i natychmiastowych, raczej ujawnią się one w dłuższym horyzoncie czasowym i dlatego będą trwałe. W odróżnieniu od kryzysu z 2008 roku, który przebiegał głównie w sferze finansów i gospodarki, obecny kryzys, jak wiele na to wskazuje, będzie bardziej rozległy – obejmie wiele obszarów i spowoduje zmiany jakościowe. Już teraz można dostrzec jego skutki gospodarcze, społeczne i polityczne oraz geopolityczne. Dlatego Raport Konwersatorium „O lepszą Polskę” obejmuje właśnie te cztery obszary. W naszych analizach nie koncentrujemy się tylko na Polsce, uwzględniony został również kontekst europejski, zwłaszcza odnoszący się do Unii Europejskiej, oraz aspekty globalne.

Mając na uwadze tak szeroki zakres badań nad wieloma aspektami obecnego kryzysu do współpracy przy opracowaniu Raportu zaproszono szerokie grono ekspertów wywodzących się z różnych ośrodków naukowych i akademickich, publicystów oraz praktyków działających w obszarze ekonomii i gospodarki. Stąd też w Raporcie swoje badania i przemyślenia prezentują politolodzy, ekonomiści, filozofowie i socjologowie, a także specjaliści z zakresu bezpieczeństwa oraz geopolitycy z Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego i doświadczeni przedsiębiorcy reprezentujący różne branże. Są to osoby niezwiązane z partiami politycznymi, które cechuje niezależność myślenia. W niektórych sprawach reprezentowali oni różne poglądy, a powstający raport jest ich wypadkową. Nad całościową formą opracowania oraz synergią prac związanych z Raportem działa zespół pod kierownictwem prof. ucz. dr. hab. Pawła Soroki, składający się z koordynatorów poszczególnych obszarów: społecznego – prof. dr hab. Aleksandra Skrobacz, gospodarczego – mgr inż. Konrad Golczak, politycznego – dr inż. Rafał Kołodziejczyk oraz geopolitycznego – dr Piotr L. Wilczyński.

Pracując nad Raportem dotyczącym obecnego kryzysu postanowiliśmy najpierw dokonać diagnozy przyczyn i natury tego zjawiska, oraz ukazać, czym różni się on od poprzednich wielkich kryzysów. Od właściwej diagnozy, która stanowi pierwszą część Raportu,  zależy bowiem skuteczna terapia, czyli działania mające na celu przezwyciężenie kryzysu i jego skutków. Druga część naszego Raportu, nad którą trwają prace, ma charakter prognostyczny i przedstawi możliwe scenariusze rozwoju kryzysu oraz rekomendacje określające metody oraz narzędzia jego przezwyciężenia.

Ze względu na szeroki przedmiot badań, praca nad Raportem wymagała zastosowania interdyscyplinarnych metod badawczych, powodujących pewien eklektyzm metodologiczny, wynikających przede wszystkim ze słabego rozeznania tematu badań w literaturze przedmiotu. Stad też podstawowymi metodami badawczymi, mającymi zastosowanie w tak zakreślonym środowisku badawczym, są metody intuicyjne, behawioralne, komparatystyczne i obserwacyjne, przy wykorzystaniu dostępnych parametrów liczbowych.

Z racji ograniczonej ilości literatury zwartej i ciągłej, przy opracowaniu Raportu posiłkowano się przede wszystkim danymi ilościowymi uzyskanymi przez ośrodki naukowe, takie jak Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk, akademickie, w tym Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, czy, będący publicznym think tankiem gospodarczym Polski Instytut Ekonomiczny, a także niezależne ośrodki badania opinii publicznej. Warto dodać, że placówki te już w początkowym okresie epidemii koronawirusa prowadziły badania ilościowe metodą sondażu diagnostycznego na temat zachowań społecznych oraz sposobów radzenia sobie z nową sytuacją społeczno-gospodarczą. Przy opracowaniu Raportu posiłkowano się także bieżącymi informacjami pochodzącymi z ogólnopolskich dzienników i tygodników. Wszystkie dane i informacje należy traktować jako przyczynki do konstruowania teorii i uogólnień oraz punkt wyjścia do dalszych kompleksowych i interdyscyplinarnych badań. Warto jednak podkreślić, że Raport nie ma ściśle naukowego charakteru. Szerokie grono autorów – teoretyków i praktyków postawiło sobie zadanie ujęcia holistycznego niniejszego kryzysu, tak aby ukazać nadzwyczajność sytuacji w jakiej znalazł się świat, Europa i Polska oraz podkreślić niekonwencjonalność metod i działań, które warto podjąć, aby przygotować ludzkość na kolejne etapy tego co przyniesie przyszłość.